TAI BIẾN LẶN VÀ XỬ TRÍ
Tai biến lặn, hay bệnh giảm áp, xảy ra do sự thay đổi áp suất nhanh chóng khi người lặn nổi lên quá nhanh.
Cơ chế Bệnh sinh
• Khi lặn sâu, áp suất tăng làm các khí trơ (chủ yếu là Nitrogen trong khí thở) hòa tan vào máu và mô cơ thể với nồng độ cao hơn bình thường (theo Định luật Henry).
• Khi nổi lên nhanh, áp suất giảm đột ngột, khí Nitrogen không kịp đào thải qua phổi mà sẽ thoát ra khỏi dung dịch trong máu và mô, tạo thành các bọt khí (emboli).
• Các bọt khí này di chuyển trong cơ thể, gây tắc nghẽn mạch máu (tắc mạch khí), chèn ép mô thần kinh, và gây ra các tổn thương tại các cơ quan khác nhau.
Các dạng Tai biến Lặn hay gặp:
Bệnh Giảm Áp Type I (Nhẹ):
Đau khớp (Bends), phát ban da, phù nề.
Bệnh Giảm Áp Type II (Nặng) tổn thương Hệ thần kinh trung ương, hô hấp, tuần hoàn. Liệt nửa người/tay/chân, rối loạn cảm giác, bí tiểu, chóng mặt, mất thăng bằng, suy hô hấp (Chokes), choáng váng.
Tắc Mạch Khí Phổi/Động mạch
Phổi, não. Khó thở, ho ra máu, hôn mê, co giật (thường xảy ra ngay sau khi nổi).
Xử Trí Bằng Oxy Cao Áp
Oxy cao áp (OXCA) là phương pháp điều trị tối ưu cho tai biến lặn. Nguyên tắc là đưa bệnh nhân vào buồng cao áp để chịu áp suất lớn hơn áp suất khí quyển và thở oxy tinh khiết.
* Mục đích của Liệu pháp Oxy Cao Áp
• Giảm kích thước bọt khí: Áp suất cao làm giảm thể tích của các bọt khí (theo Định luật Boyle), giúp chúng dễ dàng di chuyển và tan trở lại vào máu.
• Đẩy nhanh đào thải Nitrogen: Nồng độ oxy cao làm tăng nồng độ oxy hòa tan trong máu (theo Định luật Henry), tạo gradient áp suất lớn hơn, thúc đẩy Nitrogen thoát ra khỏi cơ thể qua phổi nhanh hơn.
• Cung cấp oxy cho mô thiếu máu: Oxy hòa tan cao giúp các mô bị thiếu máu do tắc mạch được cung cấp oxy, hạn chế tổn thương thứ phát.
* Phác Đồ VININAM 3 Mở Rộng
Phác đồ VININAM 3 mở rộng là một trong những phác đồ hồi sức giảm áp chuyên sâu được sử dụng tại Việt Nam (có nguồn gốc từ phác đồ điều trị của Hải quân Hoa Kỳ - US Navy Tables, được điều chỉnh). Phác đồ này thường được áp dụng cho các trường hợp Bệnh Giảm Áp Type II (nặng), đặc biệt là có tổn thương thần kinh, hoặc các ca nặng cần thời gian điều trị kéo dài.
Áp suất Điều trị
Thường là 2.8 ATA (tương đương độ sâu khoảng 18 mét nước biển)
Áp suất tối ưu để giảm bọt khí.
Thời gian Điều trị Tổng cộng
Khoảng 180 phút (3 giờ). Có thể kéo dài hơn tùy tình trạng.
Quy trình Thở Oxy
* 2 lần Thở Oxy tinh khiết: 30 phút/lần.
* 5 lần Thở Oxy tinh khiết: 20 phút/lần.
* 1 lần Thở Oxy vừa thở vừa nổi: 20 phút/ lần
Xen kẽ giữa các lần thở oxy là thời gian thở không khí nén để giảm nguy cơ ngộ độc oxy. (10 phút thở không khí nén giữa các lần thở oxy.)
Giảm áp Thực hiện giảm áp từ từ theo đúng quy trình. Tốc độ giảm áp thường khoảng 0.3 mét/phút.
Tần suất Phác đồ đầu tiên là cấp cứu. Các đợt điều trị tiếp theo (nếu cần) có thể lặp lại sau 24 giờ với áp suất thấp hơn (2.0−2.5 ATA) để phục hồi.
Tại bệnh viện Y dược cổ truyền tỉnh Tuyên Quang đã xử trí thành công những ca tai biến lặn, do khi thợ lặn xử lý sự cố đập thuỷ điện trong mùa mưa bão.
Bs CKII Ngô Văn Hoàn.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Bệnh viện Y dược cổ truyền tỉnh Tuyên Quang - Nơi người bệnh gửi trọn niềm tin.
Địa chỉ: Số 38 - Đường Tuệ Tĩnh - Phường Minh Xuân - Tỉnh Tuyên Quang.
Hotline: 0965251010
Website: http://yduoccotruyentuyenquang.vn
